Najwyższa Izba Kontroli pod koniec września informowała o problemie z Funduszem Wsparcia Sił Zbrojnych. Kontrola NIK ujawniła systemowe nieefektywności finansowe i zarządzania, w tym brak zaplanowania spłaty kosztów zobowiązań – prognozowane do 2035 r. koszty instrumentów dłużnych (spłata kapitału, odsetki, prowizje) przekraczają 403 mld zł, podczas gdy zasilenia budżetowe pokrywają tylko 46,1 mld zł, generując deficyt 357,2 mld zł i zmuszając do doraźnych cięć w planach modernizacyjnych, co opóźnia pozyskiwanie sprzętu, budowę infrastruktury i szkolenie personelu. Praktyka „rolowania” długu poprzez nową emisję obligacji jedynie odracza problemy i podnosi koszty – Fundusz jest najdroższym instrumentem BGK (3,9% kosztów obsługi przy 29,97 mld zł długu, wobec 2,3% w Krajowym Funduszu Drogowym). Błędy obejmują planowanie wydatków brutto z regulacją VAT za pomocą długu (nieekonomiczne i pogłębiające niedobory), nieaktualne prognozy MON (z lipca 2022 r., niedoszacowane o ponad 100 mld zł i pomijające kredyty), co uniemożliwia nadzór, oraz wykonanie planu na 2023 r. tylko w połowie (23,3 mld zł z 45,9 mld zł), spowodowane zmianami harmonogramów, formalnościami kontrahentów i nierealnymi założeniami, np. finansowaniem koreańskich kontraktów bez pełnego kredytu (tylko 5 mld USD pomostowego). Te mankamenty, w tym brak rzetelnej analizy uwarunkowań, mogą wymagać rewizji przyjętych zadań i utrudniać realizację wydatków obronnych.
NIK twierdzi, że nierzetelne przygotowanie Funduszu negatywnie wpłynie na modernizację armii, podkreślając, iż bezpieczeństwo finansowe jest podstawą bezpieczeństwa państwa. Rekomenduje bezzwłoczne opracowanie realistycznej, długookresowej strategii finansowania obrony, uwzględniającej możliwości budżetu i resortu, by zapewnić osiągnięcie planowanych zdolności operacyjnych.
Fundusz Wsparcia Sił Zbrojnych (FWSZ)
oparty głównie na instrumentach dłużnych, jest kluczowym narzędziem finansowania zakupów nowego sprzętu dla wojska i ma zostać zasilony między innymi środkami z europejskiego instrumentu SAFE.
