We wtorek 14-go października br. w kompleksie Wojskowej Akademii Technicznej odbyła się 5. edycja Forum Innowacyjności Sił Zbrojnych, flagowe przedsięwzięcie Ministerstwa Obrony Narodowej, stanowiące platformę spotkań dla armii, nauki i przemysłu, w którym wziął udział przedstawiciel Polskiej Izby Producentów na Rzecz Obronności Kraju prezes Sławomir Kułakowski.
Forum zostało zorganizowane przez Departament Innowacji MON we współpracy z WAT, a otworzył je gen. bryg. prof. Przemysław WACHULAK, rektor-komendant WAT, który powiedział, że: „Aby skutecznie odstraszać przeciwnika, bronić naszego kraju, stawiamy na silne sojusze, ale także na szybkie wdrażanie własnych, suwerennych, polskich technologii, bowiem wszyscy – ośrodki badawcze, uczelnie i przemysł – budujemy potencjał obronny”.
Następnie wystąpił sekretarz stanu w MON Cezary TOMCZYK , który przypomniał, że tegoroczne środki na obronność – w budżecie i Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych – wynoszą 200 mld zł; należy też uwzględnić pieniądze wstępnie przyznane Polsce z unijnego programu SAFE (43,7 mld zł). „To gigantyczne środki, tylko od nas zależy, jak je wydamy. Trzeba sobie zadać podstawowe pytanie: czy lepiej kupić, czy wymyślić. Bardzo łatwo wydać te pieniądze. Nie ma problemu, żeby wydać je na świecie na zakup sprzętu. Ale wydać te pieniądze mądrze – w taki sposób, żeby technologie zostały w Polsce, kupić technologie, które już są w Polsce, budować innowacje, to jest prawdziwa trudność. Uważam, że państwo polskie ciągle w tej sprawie robi zbyt mało” – mówił wiceszef MON.
Powołując się na „jednoznaczne” wnioski z Ukrainy i wcześniejszych wojen, zaznaczył, że innowacje mogą zmienić ich los i być może taką rolę odegrają bezzałogowe systemy uzbrojenia.
Według wiceministra, by skrócić czas trwania takich programów jak Borsuk, są potrzebne zmiany systemowe. „Zaczęliśmy je od zmian w prawie” – powiedział wiceminister. Wskazał na uchwaloną latem specustawę o inwestycjach kluczowych i strategicznych dla bezpieczeństwa, zawierającą „totalną deregulację” i wyłączającą zakupy obronne z prawa zamówień publicznych na rzecz kryterium wyniku testów prowadzonych przez wojsko. „Chciałbym, żeby testy były podstawą wyboru; żeby to żołnierze mogli określić, co działa, co nie” – powiedział. Poinformował, że w ostatnich dniach do MON zgłosiło się kilkadziesiąt firm gotowych przekazać swoje wyroby do testów.
„Razem z generałem KUKUŁĄ będziemy wkrótce prezentować pomysł zaprezentowany na spotkaniu kierownictwa MON przez ministra Władysława KOSINIAKA-KAMYSZA. Powołamy pierwszą jednostkę testową Wojska Polskiego, do której będzie trafiał sprzęt produkowany w Polsce i za granicą i gdzie ludzie za to odpowiedzialni będą mogli ten sprzęt testować od A do Z” – powiedział. Powołanie „jednostki stałego eksperymentowania” badającej nowy sprzęt i elementy wyposażenia zapowiedział w grudniu ub. r. szef Sztabu Generalnego WP gen. Wiesław KUKUŁA. Nowa jednostka, służąca także kontaktowi z przemysłem, miałaby podlegać Dowództwu Transformacji, za którego powołaniem opowiada się szef SGWP.
To niejedyny pomysł, który ma sprzyjać kontaktom wojska i producentów. „Budujemy też Ośrodek Systemów Autonomicznych OSA, który ma skupić wszystkie możliwości, jakie posiadają dziś instytuty wojskowe – sprawić, żeby instytuty, które są właścicielami wielu patentów, mogły się w jednym miejscu spotkać z wojskiem, czyli użytkownikiem końcowym, ale też z firmami” – powiedział Tomczyk.
„Jeżeli firmy przez całe lata nie mogą przebić się przez nasz biurokratyczny, skostniały system i bardzo często sprzedają swój sprzęt za granicą, a nie są w stanie sprzedać go w Polsce, to znaczy, że gdzieś popełniamy jakiś kolosalny błąd. I musimy go naprawić” – stwierdził wiceszef MON.
Według wiceszefa MON Polska, która uczestniczy w 23 projektach Europejskiej Agencji Obrony (EDA) o łącznej wartości 140 mln euro, „potrzebuje dziś naszego własnego funduszu innowacji”.
Wiceminister TOMCZYK do priorytetów zaliczył prace nad sztuczną inteligencją, przypominając, że MON współpracuje w tej dziedzinie z NCBR, współzarządzając instytutem badawczym IDEAS, opracowującym narzędzia i strategie wykorzystania AI.
W swoim wystąpieniu Dyrektor NCBR prof. Jerzy MAŁACHOWSKI nawiązał do konkursu na dofinansowanie projektów obronnych PERUN, którego rozstrzygnięcie opóźniło się z powodu większej niż zakładano liczby chętnych i niedostatecznych funduszy na ocenę zgłoszonych projektów. „Rozstrzygniemy program Perun. Niestety wcześniejsze założenia nie miały odzwierciedlenia w budżecie”.
By stawiać na innowacje – także by w ten sposób nadrabiać niedostatki w pewnych zdolnościach operacyjnych – wezwał szef SGWP gen. Wiesław KUKUŁA, który w liście do uczestników zaapelował: „Nie bójmy się ryzyka związanego z wprowadzaniem innowacji, wyciągajmy wnioski z niepowodzeń, by doskonalić efektywność systemu. Musimy jak najwięcej eksperymentować i testować, wiedząc, że nie każdy test zakończy się sukcesem”.
Następnie, w trakcie dwóch paneli, przedstawiciele resortu obrony, administracji publicznej, ośrodków naukowych i sektora przemysłowego dyskutowali na temat: „Systemy bezzałogowe i krótkie cykle życia technologii – wyzwania dla Sił Zbrojnych RP” oraz „Bezpieczeństwo Sojuszu w dobie innowacji – rola Tarczy Wschód”. Uczestnicy Forum omawiali także praktyczne strony wykorzystania dronów, dzielili się doświadczeniami z ćwiczeń „Żelazny Obrońca-25” oraz przedstawiono oczekiwania wobec przemysłu, a także podzielono się doświadczeniami ze współpracy biznesowej z Ukrainą.
Polska powinna wykorzystywać w wojsku więcej własnych technologii, ich wdrażanie musi być prostsze i szybsze, wojsku należy zostawić wybór, jakie systemy kupować – po testach, które ono przeprowadzi – mówili uczestnicy Forum Innowacyjności w Sił Zbrojnych.
