9-go września 2025 roku Komisja Europejska poinformowała, że największą część funduszu – 43,7 miliarda euro z programu SAFE (Security Action for Europe) trafi do Polski. Na drugim miejscu znalazła się Rumunia z 16,7 mld euro. Węgry i Francja otrzymają po 16,2 mld euro, Włochy 14,9 mld, Belgia 8,3 mld, Litwa 6,4 mld, Portugalia 5,8 mld, a Łotwa 5,7 mld euro.
W programie uczestniczą także: Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Grecja, Słowacja i Hiszpania. Oprócz Niemiec ze starania o te środki zrezygnowały: Holandia, Irlandia, Austria,
Wnioski do KE złożyło 19 państw członkowskich na łączną kwotę 150 miliardów euro.
Polska przeznaczy środki uzyskane z SAFE na obronę powietrzną i przeciwrakietową, systemy artyleryjskie, zakupy amunicji, dronów i systemów antydronowych oraz na wsparcie zdolności strategicznych, ochronę infrastruktury krytycznej, mobilność wojsk oraz rozwój cyberprzestrzeni.
Program ma pomóc w uzupełnieniu kluczowych braków oraz zakupie sprzętu wojskowego w obliczu zagrożenia agresją militarną ze strony Rosji lub Białorusi.
Czym jest unijny program SAFE?
Unijny program SAFE (Security Action for Europe) to nowy instrument finansowy uruchomiony przez Unię Europejską w ramach planu ReArm Europe/Readiness 2030, mający na celu wzmocnienie zdolności obronnych państw członkowskich.
SAFE to unijny program, który zapewnia finansowanie obronne (150 mld euro) w formie długoterminowych tanich pożyczek dla państw UE, których spłata rozłożona jest na 45 lat. Ma na celu szybkie uzupełnienie brakujących zdolności obronnych poprzez wspólne zakupy sprzętu i modernizację przemysłu obronnego. Wprowadzono regułę „kupuj europejskie”, ale także przewidziano udział partnerów spoza UE. Program wszedł w życie w maju 2025 i ma być kluczowym elementem europejskiej samoobrony w nadchodzących latach.
Program przewiduje 10-letni okres karencji na spłatę pożyczek, niskie oprocentowanie oraz możliwość zawierania umów z państwami spoza UE, takimi jak Norwegia, Wielka Brytania czy Turcja, które dysponują sprzętem wojskowym interesującym Unię.
Kluczowym decydentem na co mają być przeznaczane środki pożyczone przez konkretny kraj członkowski, jest Komisja Europejska. Głównym warunkiem jest przeznaczanie tych środków na uzbrojenie, w którym koszt komponentów pochodzących spoza UE, państw EOG-EFTA oraz Ukrainy, nie może przekroczyć 35% szacowanych kosztów produktu końcowego oraz konieczność zawarcia umów na dostawy sprzętu wojskowego przez pojedyncze państwo członkowskie do 30 maja 2026 roku, później zamówienia mogą być tylko wspólne, dokonywane przynajmniej przez dwa, a nawet więcej państw UE.
